Ապրիլի 24-ին, մասնավորապես հայերը և ամբողջ աշխարհը նշում են Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացված հայերի կազմակերպված կոտորածներն ու արտաքսումները: Ամսաթիվը որոշ չափով պատահական է՝ համընկնելով 1915-ի ապրիլի 24-ին Օսմանյան իշխանությունների կողմից 250 հայ մտավորականների և համայնքների ղեկավարների ձերբակալելու հրամանի հետ, որը մեծ հաշվով բացեց դժոխքի դռները:

Համոզված լինելու համար պետք է նշել, որ բռնի մահվան երթերի ու դաժան զանգվածային կոտորածների արդյունքում մահացան 1,500,000 հայեր:

Չարի ժխտումը անհեթեթ է: Բայց սա իմաստաբանության կամ օրենսդրության խնդիր չէ: Բնորոշումը նրանց կյանքի չի վերադարձնի, իսկ օրենքը չի պատժի հանցագործներին:

Օբյեկտիվ պատմաբանները, փաստաբաններն ու գիտնականները պետք է 1915-ի ողբերգական իրադարձությունները վերլուծեն ավելի գիտականորեն: Մեղավորներին մատնացույց անելը անօգուտ զբաղմունք է: Այնպես ինչպես ներկայիս գերմանացիներին չի կարելի մեղադրել իրենց նախնիների գործած մեղքերի համար, այնպես էլ մենք չպետք է մեղադրենք թուրքերի այս սերունդին: Միևնույն ժամանակ, նրանք՝ թուրքերը, չպետք է վախենան ճանաչել Օսմանյան կայսրության սխալները: Սա մեծ ծառայություն կմատուցեր ոչ միայն հայերին, այլ նաև հենց իրենց թուրքերին: Ավելին, ժամանակակից Թուրքիայի հանրապետությունը շատ բան կարող է անել՝ մեղմելու հայ ժողովրդի ցավը: Սկզբի համար Թուրքիան պետք է վերաբացի Հայաստանի հետ սահմանները, որոնք միակողմանի փակվել էին մոտ 18 տարի առաջ: Աշխարհի ժողովուրդները պետք է նույնպես ներգրավվեն՝ փորձելով փոխել ատելություն և նախանձ առաջացնող հանգամանքները:

Քանի դեռ Հայաստանն ու հայերը մտահոգված են, առանց ապագայի հստակ  տեսլականի անցյալի հետ ապրելը անիմաստ է: Աշխարհագրորեն Հայաստանը ելք չունի դեպի ծով, սակայն դրա ողբերգական պատմությունը ծնունդ է տվել իր անցյալի ստրուկ դարձած ժողովրդի: Թուրքիան և Հայաստանը բաժանող վիրտուալ պատը պետք է քանդվի և փոխարինվի միլիոնավոր կամուրջներով: 

Այս երկու հարևան ժողովուրդները արժանի են կառուցելու խաղաղության, համատեղ գոյության և առաջխաղացման միասնական տեսլական: Սա միակ ճանապարհն է՝ սկսելու բուժել վերքերը և ոչնչացնելու թունավորված միջավայրը: Նոր հարաբերությունները կհաստատվեն աստիճանաբար՝ ուղղորդելով դեպի նոր և ընդհանուր պատմություն, որը կփոխարինի գրեթե 100 տարվա անվստահությունն ու ատելությունը: Նոր տպավորությունները նոր իրականություն կդառնան, հանուն որի արժի ապրել:

Հետևելով Ռաուլ Վալլենբերգի ժառանգությանը և օրինակին, մեր հիմնադրամը սկսել է մի շարք նախաձեռնություններ, որոնց հստակ նպատակն է փոխըմբռնման, երկխոսության և փոխադարձ հարգանքի կամուրջներ ստեղծել թուրք և հայ ժողովուրդների միջև:

Նախ և առաջ, մենք գրական մրցույթ ենք հայտարարել երկու երկրների համալսարանական ուսանողների համար, ովքեր  ակնարկներ են գրելու երկու ժողովուրդների միջև այս կամուրջների ստեղծման թեմայի շուրջ: Ակնհայտ պատճառներով երիտասարդ սերունդներին ընդգրկելը ամենամեծ կարևորությունն ունի:

Սրան հետևելու են այլ ծրագրեր, որոնց մասնակցելու են գիտնականներ, արվեստագետներ և երկու ազգերի մասնագետներ: Նրանք նստելու են միասին և տեսակետեր են փոխանակելու: Նրանք խոսելու են միասին ինչպես լավ հարևանները:

Այսպիսով, ո՞րն է Հայոց Ցեղասպանության զոհերի թողած ժառանգությունը: Պատասխանը պարզ է. «Հիշե´ք մեզ, բայց մի´ մոռացեք ողջերին»:

Էդուարդո Էրնեկյան
Նախահագ

Բարուխ Տենեմբաում
Հիմնադիր